استاندارد یا درجه حفاظت IP یکی از نکاتی است که برای خرید تجهیزات الکتریکی باید به آن توجه شود. تجهیزات برقی که در تأسیسات صنعتی و ساختمانی استفاده می شوند باید با مکان و فضای مورد استفاده متناسب باشند و بتوانند بدون ایجاد خطر مورد استفاده قرار بگیرند. به همین دلیل باید در انتخاب تجهیزات الکتریکی، علاوه بر پارامترهایی نظیر ولتاژ، جریان، توان و … به مشخصات محفظه ای که قطعات و تجهیزات در آن قرار گرفته اند توجه ویژه ای شود تا متناسب با محیط مورد استفاده باشند.در ادامه با ما همراه باشید تا با درجه حفاضت IP برای تجهیزات الکتریکی آشنا شوید.

این دانش به شما کمک می کند تا بهترین محصولات الکتریکی را که با نیازهای خاص شما مطابقت دارد پیدا کنید.

استاندارد یا درجه حفاضت IP در تجهیزات الکتریکی

به زبان ساده، IP یک استاندارد بین المللی است که نشان دهنده معیار حفاظتی است که محفظه های الکترونیکی در برابر نفوذ اشیاء خارجی، گرد و غبار و آب ارائه می دهند.

بدنه تجهیزات الکتریکی به خصوص در محیط ها و مکان های خطرناک باید به گونه ای باشد که به طور کامل از قطعات درونی تجهیز محافظت کند.این استاندارد توسط ارتباطات بین‌المللی الکتروتکنیکی (IEC) برای کمک به طبقه‌بندی لوازم الکتریکی وضع شده است.در واقع درجه حفاظت یا کد IP نشان دهنده میزان مقاومت و حفاظت بدنه تجهیزات الکتریکی در برابر گرد وغبار،اشیاع و مایعات می باشد.

استاندارد IP از دو عدد تشکیل شده است.این دو عدد درجه حفاظت تجهیزات الکتریکی را در برابر ذرات جامد و مایع تعریف می کنند. عدد سمت راست نشان دهنده میزان حفاظت تجهیز در برابر ذرات مایع و عدد سمت چپ نشان دهنده میزان حفاظت تجهیز در برابر ذرات جامد می باشد.این استاندارد به منظور ارائه اطلاعات دقیق تر به کاربران برای حفاظت و ضد آب بودن تجهیزات ایجاد شده است و یکی از کاربرد های بسیار مهم آن در تجهیزات الکتریکی ضد انفجار که در محیط های پرخطر استفاده می شوند، می باشد.

آشنایی با کد های درجه حفاضت IP

درجه حفاضت IP

عدد اول و سمت چپ کد IP 

عدد اول در استاندارد IP بین ۰ تا ۶ است که نشانگر سطح حفاظت در برابر جسم سخت خارجی و حفاظت افراد در برابر تماس با قسمت های برق دار را مشخص می کند.

این عدد محافظت دستگاه را در برابر نفوذ اجسام خارجی مانند گرد و غبار، ابزار، انگشتان (برای جلوگیری از برق گرفتگی)، حشرات و غیره نشان می دهد.هرچه این عدد بیشتر شود به این معنی است که درجه حفاظت تجهیزات در برابر جامدات بالاتر می باشد.

جدول اعداد اول در درجه حفاضت IP

عدد اول
شرح
میزان حفاضت
X
_
هیچ داده ای برای تعیین درجه حفاظت وجود ندارد
0
بدون ایمنی جسم خارجی
بدون هیچگونه محافظت در برابر تماس و ورود اجسام
1
ایمنی در برابر جسم خارجی بزرگ تر از 50 میلی متر
حفاظت در برابر هر سطح بزرگی از بدن
2
ایمنی در برابر جسم خارجی بزرگ تر از 12 میلی متر
حفاضت در برابر انگشتان یا اشیاء مشابه
3
ایمنی در برابر جسم خارجی بزرگ تر از 2.5 میلی متر
حفاضت در برابر سیم های ضخیم ،ابزار و...
4
ایمنی در برابر جسم خارجی بزرگ تر از 1 میلی متر
حفاظت در برابر اکثر سیم‌ها، پیچ‌های باریک، مورچه‌های بزرگ و...
5
ایمنی در برابر رسوب و گردو غبار
در صورت ورود گرد و غبار و رسوبات،در کار تجهیز اختلال ایجاد می شود.
6
ایمنی در برابر نفوذ گرد و غبار
محافظت کامل در برابر تماس (ضد گرد و غبار) عدم ورود گرد وغبار

رقم دوم و سمت راست کد IP

رقم دوم در درجه حفاضت IP بین ۰ تا ۸ است و نشان دهنده میزان حفاظت تجهیزات در برابر نفوذ آب و رطوبت می باشد.این عدد نشان می دهد که چقدر دستگاه از نفوذ آب و رطوبت محافظت می شود.

این عدد هم هرچه بالاتر باشد به معنی این است که درجه حفاظت آن در برابر مایعات بهتر است.

عدد دوم
شرح
میزان حفاظت
X
_
به این معنی است که هیچ داده ای برای تعیین درجه حفاظت وجود ندارد.
0
بدون ایمنی
هیچ گونه حفاظتی در برابر نفوذ آب وجود ندارد
1
ایمنی در برابر ریزش عمودی قطره های آب
مدت زمان تست: ۱۰ دقیقه می باشد.
آبی که معادل ۱ میلی متر به شکل بارش باران در دقیقه باشد.
2
ایمنی در برابر ریزش مایل آب با ۱۵° درجه سانتیگراد نسبت به عمود
مدت آزمایش: ۱۰ دقیقه
آبی که معادل ریزش ۳ میلی‌متر باران در هر یک دقیقه باشد.
3
ایمنی در برابر پخش یا اسپری آب تا زاویهٔ ۶۰ درجه سانتیگراد
مدت زمان آزمایش: ۵ دقیقه
حجم آب: ۰٫۷ لیتر در هر یک دقیقه
فشار آب: 80–100 kPa
4
ایمنی در برابر پاشش آب از هر جهتی
مدت‌ زمان آزمایش: 10 دقیقه در تمام جهت ها
حجم آب: ۱۰ لیتر در هر یک دقیقه
فشار آب: ۸۰–۱۰۰ کیلوپاسکال

5
ایمنی در برابر فوران آب توسط نازل در تمامی جهت ها
مدت زمان آزمایش: ۱ دقیقه در هر متر مربع
حجم آب: ۱۲.۵ لیتر در هر یک دقیقه
فشار آب: ۳۰ کیلو پاسکال در فاصله ۳ متری
6
ایمنی در برابر جریان آب با فشار بالا
مدت زمان آزمایش: ۱ دقیقه در هر متر مربع
حجم آب: ۱۰۰ لیتر در هر یک دقیقه
فشار آب: ۱۰۰ کیلو پاسکال از فاصلهٔ ۳ متر

7
ایمنی در برابر غوطه ور شدن آب با فشار بالا
مدت زمان آزمایش: ۳۰ دقیقه
زمانی که محفظه تجهیز تحت شرایط فشار و زمان معین (حداکثر ۱ متر)در آب غوطه ور شود.

8
ایمنی در برابر غوطه ور شدن یا فرو رفتن کامل در آب
مدت زمان آزمایش: غوطه‌وری مداوم در آب
عمق تعیین شده: توسط سازنده تائین می شود(به طور معمول تا 3 متر).

تجهیزات الکتریکی که درجه حفاظت بالایی دارند معمولا در محیط های خطرناک که به دلیل وجود گاز ها و بخار های قابل اشتعال،مستعد انفجار هستند استفاده می شوند.این نمونه از تجهیزات را تجهیزات ضد انفجار می نامند.

مثال هایی برای حفاضت IP در تجهیزات الکتریکی

درجه حفاضت تجهیزات الکتریکی

IP68 یعنی:

  • عدد 6 به معنای غیر قابل نفوذ بودن تجهیز در مقابل گرد و غبار می باشد.
  • عدد 8 در این درجه حفاضت به معنای محافظت کامل در برابر غوطه وری در آب می باشد.

IP43 یعنی:

  • عدد 4 به معنی ایمن بودن تجهیز در برابر اکثر سیم‌ها، پیچ‌های باریک، مورچه‌های بزرگ و..
  • عدد 3 به معنی ایمن بودن تجهیز در برابر پخش یا اسپری آب تا زاویهٔ ۶۰ درجه سانتیگراد

IP 57 یعنی:

  • عدد 5 به معنی ایمن بودن تجهیز در برابر رسوب و گردو غبار
  • عدد 7 به معنی ایمن بودن تجهیز در برابر غوطه ور شدن آب با فشار بالا

IP 66 به معنی:

  • عدد اول 6 به معنی غیر قابل نفوذ بودن تجهیز در مقابل گرد و غبار 
  • عدد دوم 6 به معنی ایمن بودن تجهیز در برابر جریان آب با فشار بالا

چرا باید از درجه حفاظت IP استفاده شود؟

گرد وغبار هایی که وارد دستگاه ها و تجهیزات الکتریکی می شوند،می تواند باعث آسیب دیدن و از کار افتادن آن ها شود.گرد و غبار می تواند درون پریز ها، پورت ها یا شکاف های الکتریکی جمع شود و اگر گرد و غبار بیش از حد مجاز باشد می تواند موجب گرم شدن مدارها و رسانایی شود.در محیط های خطر ناک این عمر می تواند منجر به رخ دادن انفجار و آتش سوزی شود.

همچنین نفوذ رطوبت به تجهیزات الکتریکی مخصوصا مایعاتی که خاصیت خورندگی دارند، می تواند باعث آسیب جدی و از کار افتادن تجهیزات الکتریکی شود.

به منظور جلوگیری از این اتفاقات از درجه حفاظت IP برای تجهیزات و وسایل الکتریکی استفده می شود.

تائین درجه حفاضت IP چگونه انجام می شود؟


تست مقاومت محفظه تجهیزات در برابر گرد و غبار

از محفظه ای با گاز تالک برای تعیین میزان مقاومت وسیله در برابر گرد و غبار استفاده می شود.برای تست مقاومت محفظه تجهیزات در برابر گرد و غبار با کمک یک دمنده گاز تالک را به درون محفظه وارد می کنند تا وسیله موردنظر در معرض آن قرار بگیرد.

تست درجه ضد آب بودن تجهیزات الکتریکی

برای تست درجه ضد آب بودن تجهیزات الکتریکی آن را مدتی در معرض آب قرار می‌دهند.

  •  برای درجه حفاظت ۳ و ۴ تجهیزات الکتریکی از یک اسپری در مدت زمان یک تا سه دقیقه استفاده می شود.
  •  برای مشخص کردن درجه حفاظت ۵ یا ۶ تجهیزات الکتریکی به جای اسپری آب از شیلنگ یا نازل هایی که فشار بالایی دارند به مدت زمان یک تا سه دقیقه استفاده می‌شود.
  •  برای مشخص کردن درجه حفاظت ۷ و ۸ ضد آب بودن تجهیزات الکتریکی، مدت غوطه‌ وری و فرورفتگی تجهیز الکتریکی در آب را از سه دقیقه به سی دقیقه افزایش می دهند.

جمع بندی

درجه حفاظت IP به منظور جلوگیری از آسیب به ابزار های الکتریکی و همچنین جلوگیری از اتفاقات نا خوشایند همچون انفجار و آتش سوزی،طراحی شده است.این استاندارد در خرید تجهیزات ضد انفجار نیز کاربرد زیادی دارد.

با استفاده از اطلاعاتی که در باره استاندارد IP مطالعه کردید می توانید تجهیزات الکتریکی را متاناسب با نیازتان و محیط استفاده،تهیه کنید.ممنون که تا انتها با این مقاله از فروشگاه ایمن برق پارسا همراه بودید.